بازاریابی اینترنتی – مدلهای کسب درآمد از اینترنت

فصل سوم –  مدل­های کسب درآمد از اینترنت

چگونه از سایت خود درآمد کسب کنیم؟

فصل 3 – مدل­های کسب درآمد از اینترنت

بدون شک هدف از ایجاد هر وب­سایتی کسب درآمد به صورت مستقیم یا غیر مستقیم است. اولین مرحله از ایجاد یک کسب و کار اینترنتی، بدست آوردن مدل ارتباطی موجودیت­های مختلف در آن و طراحی مدل تجارت الکترونیک آن سایت است.  قبل از افزودن هر موجودیت جدید به سایت، همواره باید از خود بپرسید که این موجودیت چه تاثیراتی را در بخش­های مختلف خواهد داشت؟ چه میزان نیروی انسانی برای پیشبرد آن لازم است؟ چه هزینه­ای برای افزودن چنین امکانی باید درنظر گرفته شود؟ افزودن چنینی امکانی چه تاثیری بر افزایش بازدید سایت خواهد داشت و نهایتاً چه تاثیری در افزایش درآمد سایت ایجاد می­کند؟

کسب و کار اینترنتی، مستلزم در نظر گرفتن منابع مالی و انسانی لازم برای توسعه و پیشرفت آن است. لذا مدیریت این منابع در مراحل توسعه آن بسیار ضروری است. فرض کنیم که شما یک سایت اطلاع رسانی دارید و می­خواهید بخش جدیدی برای قرار دادن اخبار روز، به سایت خود اضافه کنید؛ در مرحله اول باید بررسی کنید که چنین کاری چه مشکلات، فواید، هزینه­ها و آدرمدهایی برای شما خواهد داشت؟ آیا افزودن اخبار به سایت می­تواند به درآمدزائی سایت شما کمک کند؟ تاثیر آن از چه طریقی و به چه میزان خواهد بود؟ سپس سعی کنید موارد فوق را به صورت عددی و ملموس در آورید. جدول 3-1 تاثیرات افزودن بخش اخبار به سایت را به صورت فرضی نشان می­دهد.

جدول 3-1- تاثیرات افزودن بخش اخبار به سایت (به صورت فرضی)

اطلاعات جدول 3-1 به صورت فرضی است و قطعا ممکن است با توجه به نوع مخاطب و کسب و کاری که دارید مقادیر دیگری داشته باشد، اما نهایتاً ایجاد چنین جدولی می­تواند به صورت کمّی، معیار مناسبی برای تصمیم­گیری باشد.

پس از بررسی امکاناتی که می­خواهید در سایت خود قرار دهید، مشخص کردن مدل درآمدزایی سایت مهمترین کاری است که باید انجام شود. با توجه به مخاطبی که در سایت خود دارید و اهدافی که دنبال می­کنید باید یکی از مدل­های کسب درآمد در اینترنت را برای سایت خود انتخاب کنید.

انواع مدل­های درآمدزایی در «مدل کسب و کار اینترنتی»^[1] عبارتند از:

مدل واسطه­گری

یکی از مهمترین مشکلات تجارت الکترونیک اعتمادسازی است: خریدار اعتماد لازم جهت پرداخت هزینه کالا به فروشنده را از طریق اینترنت ندارد، زیرا نمی­داند که در پشت وب­سایتِ زیبایی که فروشنده دارد چه شخصی یا شرکتی قراردارد و چه اتفاقاتی در جریان است و آیا کالائی که تحویل خواهند گرفت همان مشخصات و کیفیتی را دارد که در سایت فروشنده ذکر شده یا خیر. از طرف دیگر فروشنده نیز تا زمانی که مبلغ را دریافت نکند نمی­تواند کالا را ارسال کند. در مدل واسطه­گری، وب سایت دیگری، نقش پل ارتباطی میان فروشنده و خریدار را ایفا می­کند و مدل­های تجارت الکترونیک B2B^[2] و B2C^[3] می­توانند از این مدل استفاده کنند.

سایت های B2B به عنوان یک واسطه میان تولیدکنندگان، توزیع کنندگان و مصرف­کنندگان کالاهای مختلف عمل می­کنند. شرکت­های تولیدکننده و مصرف­کننده نهایی از طریق سایت می­توانند با هم ارتباط برقرار کرده و درخواست خرید و فروش کالاهای مورد نظر خود را ثبت کنند. معروفترین سایت B2B در دنیا سایت علی بابا^[4] است.

مخاطب نهایی سایت­های B2C خریداران هستند، سایت B2C به فروشندگان کالاهای مختلف اجازه می­دهد که کالاهای مورد نظر خود را در سایت وارد کرده و از طریق سایت اقدام به فروش آنها نمایند و یا قیمت مورد نظر خود را برای کالاهای از پیش تعریف شده تعیین کنند. خریدار نهایی با مقایسه قیمت و شرایط فروشندگان مختلف یک کالای خاص فروشنده مورد نظر خود را انتخاب می­کند.

نحوه عملکرد مدل واسطه­گری به این صورت است که خریدار، مبلغ کالا را به جای فروشنده به سایت واسطه خواهد داد، سپس سایت واسطه به فروشنده اعلام می­کند که مبلغ دریافت شده و فروشنده کالا را برای خریدار ارسال می­کند، خریدار کالا را بررسی کرده و پس از اینکه از کیفیت آن اطمینان حاصل پیدا کرد، به سایت واسطه اطلاع خواهد داد که کالای ارسالی، مورد تایید است، در مرحله بعدی سایت واسطه، مبلغ مورد نظر را به حساب فروشنده واریز می­کند. درآمد سایت­های واسطه­گری که از این مدل استفاده می­کنند، بر اساس کارمزدی است که زمان انجام معامله دریافت می­کنند.

علاوه بر سایت­های B2B و B2C ، وب سایت­هایی که بر اساس ارائه خدمات افراد بدون­مرز ^[5] فعالیت می­کنند نیز از این مدل استفاده می­کنند. از معروفترین سایت­های فعال در این زمینه می­توان به سایت­های rentacoder.com و getacoder.com اشاره کرد.

مدل تبلیغات

پذیرش آگهی اولین مدل درآمدزائی است که به ذهن هر شخصی خطور می­کند. وب سایت­هائی در این مدل موفق هستند که بازدید بالائی داشته باشند و مخاطبین آنها از نظر جنسیت، سن، تحصیلات و مکان جغرافیایی مشخص باشند. در حالت کلی، درآمدزائی سایت­های اینترنتی از قبال پذیرش آگهی در ایران مبلغ قابل ملاحظه­ای نیست و تعداد محدودی از سایت­ها درآمد قابل توجهی در این زمینه دارند.

یکی از معروفترین انواع سایت­های فارسی در این زمینه، سایت­های نیازمندی هستند. سایت­های نیازمندی فضایی را در اختیار آگهی­دهنده قرار می­دهند تا آگهی خود را در سایت قرار دهد و به ازاء پرداخت هزینه آن را به مخاطبین بیشتری نمایش دهد و یا با رنگ متفاوتی نمایش می­دهد. تعداد سایت­های نیازمندی در ایران بسیار زیاد است و راه اندازی سایت نیازمندی یکی از مدل­های پرطرفدار برای کسب درآمد از اینترنت در زبان فارسی است. معروفترین سایت نیازمندی در ایران وب سایت ایستگاه^[6] است.

مدل واسطه گري اطلاعات

جمع آوری اطلاعات محصولات/خدمات مختلف کمک مناسبی به خریداران در جهت تصمیم­گیری مناسب خواهد کرد. شرکت­هایی که از این مدل استفاده می­کنند، اطلاعات مناسب را در اختیار خریداران محصولات مختلف قرارداده و اطلاعات مناسب در زمینه محصولات فوق را منتشر می­کنند. از جمله سایت­هایی که در این زمینه در ایران فعالیت می­کنند می­توان به سایت­هایی اشاره کرد که اقدام به فروش و تهیه مقالات علمی، جزوات کنکور، نمونه سوالات امتحانی و… می­کنند.

مدل خريد و فروش (تجارت)

در این حالت، وب سایت در دنیای مجازی اینترنت، همان نقشی را دارد که یک مغازه در دنیای واقعی ایفا می­کند. یک فروشگاه الکترونیک طبقه­بندی­های مختلفی از کالا دارد و مشتریان می­توانند کالاهای مورد نظر خود را جستجو کرده، آن را با کالاهای مشابه مقایسه کنند و سفارش خرید خود را به صورت اینترنتی ثبت کنند.

با استفاده از امکاناتی که اینترنت در اختیار افراد قرار می­دهد، می­توان روش­هایی برای افزایش فروشگاه­های اینترنتی ارائه داد، همچنین ابزارهای رایگان زیادی برای ایجاد یک فروشگاه مجازی وجود دارد که معروفترین آنها magento^[7] است.  

مدل توليد كننده

شرکت­ها یا افرادی که تولید­کننده یا ارائه­دهنده محصولات/خدمات خاصی هستند، می­توانند از اینترنت جهت معرفی کالاها/خدمات خود استفاده کنند و ارتباط آنلاین را به ارتباط آفلاین تبدیل کنند. در این حالت، هدف از ایجاد سایت اینترنتی، تبلیغ کالا/خدمات مورد نظر شرکت در اینترنت و بدست آوردن مشتریان جدید است. با توجه به اینکه مشکل اعتمادسازی در این روش به حداقل می­رسد در صورتی که سایت فوق بتواند بازدیدکننده هدفمند برای خود ایجاد کند، قطعا بازدهی مناسبی خواهد داشت.

مدل ارتباطي(Model Affiliate)

یکی از روش­هایی که با استفاده از آن می­توان از انرژی افراد فعال در اینترنت استفاده کرد، مدل ارتباطی است. در این مدل شما درصدی از سود خود را به افرادی می­دهید که برای فروش محصولات شما در اینترنت فعالیت می­کنند. اگر این مدل به خوبی پیاده سازی شود باعث خواهد شد که کسب و کار شما با سرعت زیادی رشد پیدا کند. یکی از معروفترین سایت­هایی که از این مدل استفاده میکند سایت clickbank.com است که تا 75% کارمزد فروش برای تبلیغ­کنندگان کالاهای خود در نظر گرفته است.

مدل جامعه مجازي

زنده ماندن یک جامعه مجازی بر پایه وفاداری کاربران آن است. برای ایجاد حس وفاداری در کاربران، باید سرمایه­گذاری مناسبی در جهت افزایش سرعت دسترسی به اطلاعات مناسب و سهولت آن انجام داد. کسب درآمد در اینگونه سایت­ها بر اساس فروش محصولات جانبی، خدمات، مشارکتهای داوطلبانه و یا ارائه خدمات ویژه به کاربران بر اساس آبونمان در نظر گرفته می­شود. بازی­های آنلاین اینترنتی معمولاً از این روش برای درآمدزائی خود استفاده می­کنند و منابع موجود در بازی را به کاربر می­فروشند.

مدل عضويتي

در این مدل اعضا سایت در دوره­های زمانی مشخص حق عضویت پرداخت می­کنند. اطلاعات و امکاناتی که کاربران پس از عضویت به دست خواهند آورد بسیار مهم است. برخی از انواع سایت­هایی که در این زمینه فعالیت می­کنند، به ازا در اختیار قراردادن اطلاعات خاصی به کاربران، حق عضویت دریافت می­کنند؛ مانند سایت­هایی که تحلیل اطلاعات بورس را انجام می­دهند و برخی دیگر نیز بر اساس امکانات خاصی که کاربران خواهند داشت چنین کاری انجام می­دهند، مانند سایت­هایی که ابزار آنلاین محاسبات مالی، فروشگاه آنلاین و… در اختیار اعضا خود قرار می­دهند.

مدل مقدار استفاده

در این مدل، اعضا سایت، حساب خود را مقدار مشخصی شارژ می­کنند و بر اساس میزان استفاده­ای که انجام داده­اند از حساب آنها کسر می­شود. سیستم تبلیغات گوگل^[8] و یا سرورهای پرقدرت آمازون که بر اساس میزان استفاده از پردازشگر مرکزی و حافظه سِرور، مبلغ مشخصی را از کاربر دریافت می­کنند، از اینگونه سایت­ها محسوب می­شوند.

با توجه به فرآیندهای مختلفی که در سایت شما وجود دارد، می­توانید یکی از مدل­های کسب درآمد از اینترنت که در این فصل شرح داده شد را انتخاب کرده و طبق آن فعالیت نمایید. در حالت کلی مدلسازی فرآیندها و رفتار کاربران و همچنین بررسی تاثیر هر یک از فرآیندها بر روی درآمدزائی سایت می­تواند کمک زیادی به پیشرفت آن بکند.

^[1] Internet Business Models

^[2] Business To Business

^[3] Business To Consumer

^[4] www.alibaba.com

^[5] Freelancer

^[6] www.istgah.com

^[7] www.magentocommerce.com

^[8] Google Adwords